Een ondertoezichtstelling is een kinderbeschermingsmaatregel. De ondertoezichtstelling kan alleen worden uitgesproken door een kinderrechter. Als de kinderrechter een ondertoezichtstelling uitspreekt, is dat – simpel gezegd – uit bezorgdheid voor een veilige thuissituatie van de minderjarige. Ouders zien een ondertoezichtstelling regelmatig als een straf. Een ondertoezichtstelling is geen straf, maar het is goed te begrijpen dat het wel zo wordt ervaren. Een ondertoezichtstelling is voor ouders en kinderen ingrijpend. Het feit dat de andere personen betrokken raken bij het leven van een ouder en zijn of haar kind kan zeer stressvol en emotioneel belastend zijn. Ouders kunnen het gevoel hebben dat ze de controle over de opvoeding van hun kind verliezen wanneer een gezinsvoogdijinstelling toezicht houdt en beslissingen neemt over de opvoeding.
Wanneer kan er een ondertoezichtstelling worden uitgesproken door de rechter?
Op grond van artikel 255 lid 1 van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan de kinderrechter een minderjarige onder toezicht stellen van een gecertificeerde instelling indien een minderjarige zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd, en:
a. de zorg die in verband met het wegnemen van de bedreiging noodzakelijk is voor de minderjarige of voor zijn ouders of de ouder die het gezag uitoefenen, door dezen niet of onvoldoende wordt geaccepteerd, en
b. de verwachting gerechtvaardigd is dat de ouders of de ouder die het gezag uitoefenen binnen een gelet op de persoon en de ontwikkeling van de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn, de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding in staat zijn te dragen.
Voorop dient te worden gesteld dat het toepassen van de maatregel van ondertoezichtstelling een inmenging betekent in het gezinsleven van ouder(s) en kind. De maatregel is slechts gerechtvaardigd indien zij berust op de in de wet aangegeven gronden en dient ter bescherming van het belang van het kind. De rechter die de maatregel uitspreekt zal in de uitspraak niet alleen moeten vermelden dat deze beide gronden aanwezig zijn, maar (onder meer) ook moeten aangeven op grond van welke gegevens hij tot zijn oordeel is gekomen dat het kind zodanig opgroeit dat het in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd. Niet uitgesloten is dat het opleggen van de maatregel van ondertoezichtstelling gerechtvaardigd kan zijn wanneer het ontbreken van een omgangsregeling of juist het bestaan ervan, dan wel de conflicten of problemen bij het tot stand brengen of het uitvoeren van een omgangsregeling zodanig belastende conflicten of problemen opleveren voor de kinderen dat deze, op zichzelf communicatie met andere omstandigheden, een ernstige bedreiging voor de ontwikkeling opleveren. In een dergelijk geval moeten aan de motivering van de oplegging van de maatregel hoge eisen worden gesteld.
Wie kan er verzoeken om een ondertoezichtstelling?
De kinderrechter kan een minderjarige onder toezicht stellen op verzoek van de raad voor de kinderbescherming of het openbaar ministerie. Tevens zijn een ouder en degene die niet de ouder is en de minderjarige als behorende tot zijn gezin verzorgt en opvoedt bevoegd tot het doen van het verzoek indien de raad voor de kinderbescherming niet tot indiening van het verzoek overgaat.
Indien het verzoek tot ondertoezichtstelling niet alle minderjarigen betreft over wie de ouders of de ouder het gezag uitoefenen, dan kan de kinderrechter dit op verzoek van de raad voor de kinderbescherming of zelf aanvullen, en deze minderjarigen, mits aan de grond voor een ondertoezichtstelling is voldaan, eveneens onder toezicht stellen.
Uiteindelijk wordt het verzoek tot ondertoezichtstelling behandeld door een rechter van de rechtbank. Deze zitting zal plaatsvinden achter gesloten deuren. Als de ouders aanwezig zijn tijdens de zitting, zal de rechter aan de ouders vragen stellen. De ouders worden ook in de gelegenheid gesteld om zelf aan te geven wat zij juist achten. Indien de ouders worden bijgestaan door een advocaat, dan wordt ook de advocaat in de gelegenheid gesteld om het standpunt van de desbetreffende ouder te verwoorden. Indien het kind 12 jaar of ouder is, moet de kinderrechter het kind ook om haar/zijn mening vragen. Dit gebeurt tijdens een apart gesprek veelal voorafgaand aan de zitting. De ouders zijn bij dit gesprek niet aanwezig. De rechter kan het kind jonger dan 12 jaar ook om haar/zijn mening vragen. Dit is niet verplicht. Het is voor een kind ook mogelijk om een brief te sturen naar de rechter. In deze brief kan het kind aangeven hoe er wordt gekeken naar het verzoek tot (verlenging van de) ondertoezichtstelling.
Als een ouder het niet eens is met de beslissing van de kinderrechter, kan er hoger beroep worden ingesteld bij het gerechtshof.
Kan na één jaar ondertoezichtstelling de ondertoezichtstelling worden verlengd?
Na de eerste periode van de ondertoezichtstelling, kan de ondertoezichtstelling telkens met maximaal één jaar worden verlengd. De leeftijdsgrens voor een ondertoezichtstelling is 18 jaar.
Ingevolgde het bepaalde in artikel 260 lid 1 en i artikel 255 lid 1 van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan de kinderrechter de ondertoezichtstelling van een minderjarige verlengen met (telkens) ten hoogste een jaar indien een minderjarige zodanig opgroeit, dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd, en:
a. de zorg die in het verband met het wegnemen van de bedreiging noodzakelijk is voor de minderjarige of voor zijn ouders of de ouders die het gezag uitoefenen, door dezen niet of onvoldoende wordt geaccepteerd, en
b. de verwachting gerechtvaardigd is dat de ouders of de ouder die het gezag uitoefenen binnen een gelet op de persoon en de ontwikkeling van de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn, de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding in staat zijn te dragen.
Advocaat nodig voor een ondertoezichtstelling?
Het is verstandig om juridisch advies in te winnen wanneer er sprake is van een ondertoezichtstelling, aangezien dit een ingrijpende juridische maatregel is die van invloed kan zijn op de rechten en verantwoordelijkheden van zowel ouders als kinderen. Als een ondertoezichtstelling wordt overwogen of aangevraagd, kan het hebben van een advocaat u helpen bij het begrijpen van uw rechten en opties, het voorbereiden van uw verdediging en het verwoorden van uw standpunt bij de kinderrechter. Als u het niet eens bent met de beslissing van de kinderrechter bij de rechtbank, kan een advocaat u helpen bij het indienen van een beroepschrift en bij de procedure bij het gerechtshof. Kortom, hoewel het niet altijd verplicht is om een advocaat te hebben bij een ondertoezichtstelling, kan het inschakelen van juridische bijstand u helpen om uw rechten te beschermen en de beste uitkomst voor u en uw kinderen te bereiken.
Onze advocaten kunnen helpen bij een procedure die ziet op een ondertoezichtstelling. U kunt een e-mail sturen aan info@klpadvocaten.nl of (tijdens kantoortijden) bellen naar het telefoonnummer 020-6731548.
