Ouders die gaan scheiden moeten een ouderschapsplan opstellen als zij minderjarige kinderen hebben. Dit geldt zowel bij een echtscheiding als bij een scheiding van tafel en bed. Het ouderschapsplan is – simpel gezegd – een schriftelijke overeenkomst waarin de ouders afspraken maken over de zorg- en opvoedingstaken, de omgangsregeling en de kosten van de kinderen na de scheiding. Ook als ouders niet zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, kunnen ouders de keuze maken om een ouderschapsplan op te stellen. Het doel van het ouderschapsplan is om de belangen van de kinderen te waarborgen en conflicten tussen de ouders zoveel mogelijk te voorkomen.
Is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht?
Sinds 2009 is het voor ouders met minderjarige kinderen verplicht om bij een echtscheiding een ouderschapsplan op te stellen. Dit volgt uit artikel 815 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. In uitzonderlijke gevallen kan van de ouders die gaan scheiden niet worden verlangd dat zij een ouderschapsplan indienen. De uitzonderingen worden bij de volgende vraag besproken.
Ook voor ouders met een geregistreerd partnerschap en (samenwonende) ouders met gezamenlijk gezag over de kinderen geldt dat zij een ouderschapsplan dienen op te stellen. Voor samenwonende ouders met één ouder die het gezag heeft geldt dat zij niet de verplichting hebben om een ouderschapsplan op te stellen.
Moet er tijdens een echtscheiding altijd een ouderschapsplan worden opgesteld?
In de wet staat dat ouders die willen scheiden in de echtscheidingsprocedure bij de rechtbank een ouderschapsplan moeten overleggen. In dit plan dienen zij aan te geven welke afspraken zij samen hebben gemaakt over de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken, de manier waarop zij elkaar informeren over de kinderen en de kosten van de kinderen. Als de ouders geen ouderschapsplan hebben gemaakt, neemt de rechtbank geen beslissing totdat de ouders zo’n plan hebben gemaakt.
De rechtbank kan besluiten hier een uitzondering op te maken en te beslissen dat hier op een andere manier in wordt voorzien, als het ouders redelijkerwijs niet lukt om tot een ouderschapsplan te komen. De beantwoording van de vraag of ouders gehouden zijn om een ouderschapsplan in te dienen, is casuïstisch van aard. De drempel voor het niet indienen is hoog. Het gegeven dat er tussen de ouders sprake is van een ruzie, is in algemene zin niet voldoende om tot de conclusie te komen dat het redelijkerwijs niet lukt om tot een ouderschapsplan te komen. Het is daarom belangrijk dat ouders in hun verzoekschrift tot echtscheiding heel duidelijk aangeven waarom het redelijkerwijs niet lukt om tot een ouderschapsplan te komen. Hierna worden een tweetal voorbeelden gegeven waarin de rechter oordeelde dat de ouder geen ouderschapsplan hoefde in te dienen om toch te kunnen scheiden.
Rechtbank Noord-Nederland op 19 oktober 2023 (ECLI:NL:RBNNE:2023:4423)
Het is de rechtbank gebleken dat het partijen niet lukt om samen afspraken te maken over de minderjarige. De vader heeft moeite met het accepteren van het echtscheidingsverzoek van de moeder. Inmiddels ziet hij in dat partijen er samen niet uitkomen, maar zijn emoties staan eraan in de weg om met de moeder het gesprek over een ouderschapsplan aan te gaan. Ook een mediationtraject is volgens de vader gelet op zijn toestand geen optie. De rechtbank is, anders dan de vader, van oordeel dat het voor de moeder op dit moment redelijkerwijs niet mogelijk is een door beide partijen akkoord bevonden ouderschapsplan over te leggen. De rechtbank volgt de advocaat van de vader niet in de stelling dat de advocaat van de moeder hierop actie had moeten ondernemen richting haar. Het opstellen van het ouderschapsplan is in beginsel een taak van de ouders. Hierbij kan een advocaat uiteraard wel behulpzaam zijn, maar nu de vader hierover niet in gesprek wil/kan gaan, mag dit niet in de weg staan aan de ontvankelijkheid van het echtscheidingsverzoek. De rechtbank zal de moeder ontvangen in haar verzoek tot echtscheiding.
Rechtbank Noord-Holland op 22 februari 2022 (ECLI:NL:RBNHO:2022:1459):
De moeder heeft gesteld dat het niet is gelukt om een ouderschapsplan op te stellen en dat dit niet van haar kan worden verwacht aangezien overleg tussen ouders op dit moment absoluut niet mogelijk is. De moeder is vanwege huiselijk geweld vanuit de vader uit de echtelijke woning gevlucht. Daarbij is de vader al enige tijd onbereikbaar voor de moeder. Nu de moeder voldoende heeft gemotiveerd dat het voor haar op dit moment redelijkerwijs niet mogelijk is een door beide partijen akkoord bevonden ouderschapsplan te overleggen, zal de rechtbank de moeder ontvangen in haar verzoek tot echtscheiding.
Wat kunt u regelen in een ouderschapsplan?
Uit de wet volgt dat in het ouderschapsplan in ieder geval afspraken worden opgenomen over de wijze waarop de echtgenoten de zorg- en opvoedingstaken, verdelen of het recht en de verplichting tot omgang, de wijze waarop de (ex-)echtgenoten elkaar informatie verschaffen en raadplegen omtrent gewichtige aangelegenheden met betrekking tot de persoon en het vermogen van de minderjarige kinderen en de kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen. Het staat ouders vrij om in het ouderschapsplan ook andere kwesties te regelen.
Advocaat nodig voor een ouderschapsplan echtscheiding?
Kötter, L’Homme & Plasman advocaten kan u adviseren en helpen bij het opstellen van een ouderschapsplan. Indien u hierover vragen heeft, neemt u dan vooral contact op met ons kantoor. U kunt een e-mail sturen aan info@klpadvocaten.nl of (tijdens kantoortijden) bellen naar het telefoonnummer 020-6731548.
