Vier oud-pleegkinderen doen aangifte van misbruik: herbergt ’veilig’ jeugddorp De Glind een verschrikkelijk geheim?

Telegraaf. Vier oud-bewoners van het Gelderse ’jeugddorp’ De Glind voor kwetsbare kinderen hebben aangifte gedaan van langdurig seksueel misbruik en mishandeling door een voormalige pleegouder. Dat zou eind jaren tachtig hebben plaatsgevonden.

Dat bevestigt hun advocaat Jordi L’Homme. Al decennialang zijn er geruchten over misbruik en vernedering door meerdere verzorgers in het zorgdorp. Slachtoffers en getuigen maakten melding bij verschillende instanties en de politie. De drie vrouwen en een man van 39 tot 47 jaar waren vijf tot tien jaar toen ze er verbleven. Pleegouder C.W. zou ze stelselmatig hebben misbruikt en vernederd. L’Homme noemt het verschrikkelijk dat de kinderen opnieuw ’in een hel’ terechtkwamen. C.W. heeft nog niet gereageerd.

Jeugddorp De Glind ’Een veilige haven’

Een veilige haven voor ouderloze of kwetsbare kinderen uit probleemgezinnen. Dat was de gedachte achter het Gelderse jeugddorp De Glind toen het in 1911 werd gesticht. Maar sinds begin jaren negentig zijn er signalen van grootschalig misbruik. Nu liggen er eindelijk vier concrete aangiften. Welk geheim herbergt deze ’veilige’ haven?Het dorp ligt in het hart van de ’Biblebelt’, tussen Woudenberg en Barneveld. Er wonen ongeveer 650 mensen, een groot deel in grote huizen met vier tot acht kinderen. De meeste zijn dan ook geen gewone huizen, maar ’gezinshuizen’ zoals jeugddorp De Glind ze noemt.Op dit moment herbergen 24 van dit soort woningen uit huis geplaatste kinderen. Kinderen uit gezinnen vol ellende. Ook zijn er kinderen zonder ouders. Gezinsouders verzorgen ze. Er is een school en er zijn allerlei speciale voorzieningen voor de kinderen. De zorg in De Glind valt voor een groot gedeelte onder de organisatie Pluryn.

Misbruik en mishandelingen door pleegouders

Geruchten over misstanden doen al jaren de ronde. In 2019 meldden zich al eens drie oud-pleegkinderen van het dorp bij de directie van Pluryn. Ze vertelden over misbruik en mishandelingen eind jaren tachtig en begin jaren negentig, die ze zelf hebben ervaren als kind en waarover anderen hun hebben verteld.De oud-bewoners zeiden bespuugd en geschopt te zijn, klappen te hebben gekregen en misbruikt te zijn. Soms moesten ze urenlang in de hoek van een kamer rechtop staan en kregen ze er van een pleegouder van langs als die merkte dat ze op de grond zaten. De vingers wezen naar meerdere verzorgers.

De drie zeiden dat er tientallen anderen waren met traumatiserende ervaringen. Pluryn zei geschokt te zijn door de meldingen en beloofde onderzoek te doen. Maar onderzoek bleef uit. En aangiften ook.

In maart 2023 kondigde Pluryn aan dat de Erasmus Universiteit Rotterdam en Be4You2, een organisatie die zich inzet voor jeugdigen en volwassenen die als kind uit huis zijn geplaatst, onafhankelijk onderzoek gaan doen naar ervaringen van oud-bewoners met De Glind. Een onderzoeksplan werd gedeeld met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In april dit jaar deed Pluryn nog een oproep: of getuigen zich willen melden.

Alsnog aangifte doen

In 2023 meldden drie andere oud-bewoners zich bij het Amsterdamse advocatenkantoor Plasman Advocaten. Later volgde nog een vierde. Het gaat om drie vrouwen en een man. Ze kenden elkaar aanvankelijk niet. De vier zijn inmiddels 39 tot 47 jaar. Ze waren vijf, zes, zeven en tien jaar toen ze er tussen 1986 en 1990 geplaatst werden. De laatste verliet De Glind in 1992. Deze vier willen alsnog aangifte doen. Die is gericht tegen de inmiddels 67-jarige C. W., hun pleegvader in het huis waar ze verbleven.In de aangifte staat: ’Cliënten omschrijven W. als een agressieve, kwaadaardige en intimiderende man, voor wie elk pleegkind evident doodsbang was. Opvallend is dat ze beschrijven dat zij een andere W. te zien krijgen op het moment dat W. in de avonden aan hun bed komt. Ze omschrijven allemaal een soort avondritueel, waarbij W. in de late avond of nacht bij hen op de kamer langskomt en ze betast in hun bed.’En: ’De ijzige, harde en afschrikwekkende kant van W. die door cliënten wordt omschreven, kan worden gezien als een dwangmiddel met betrekking tot het kunnen laten plaatsvinden van seksueel misbruik. De macht die W. had ten opzichte van jonge kwetsbare kinderen is evident.’ IJzingwekkend is een passage waarin de aangevers vertellen hoe ze geschreeuw hoorden uit andere kamers en wachtten totdat het hun beurt was. De vier zeggen tot op de dag van vandaag veel last te hebben van de gebeurtenissen.

Systeemtherapeut

C. W. werkt nog steeds in de zorg. Hij is systeemtherapeut en staat ingeschreven bij de NVRG, het kwaliteitsregister voor systeemtherapeuten. De organisatie waarvoor hij werkt, is om privacyredenen bewust niet genoemd. Wat vindt hij zelf van de beschuldigingen? C. W. is via diverse kanalen gevraagd om een reactie, maar heeft niet gereageerd.

Waarom doen de vier nu pas aangifte? Advocaat Jordi L’Homme, die de aangevers bijstaat: „Ze voelen zich nu klaar om deze stap te zetten omdat ze elkaar hebben gevonden. Belangrijk is dat ze zich eerder nooit gesterkt voelden door anderen om aangifte te doen. Daarnaast gaat het om gebeurtenissen van lange tijd geleden. Ook werd een eerdere aangifte van een van de vrouwen in de jaren negentig geseponeerd.” L’Homme vindt het bijzonder ’hoe krachtig ze uit de ellende zijn gekomen en hoeveel vechtlust ze tonen’.

’Afdekcultuur’

Dat is een terugkerend geluid bij het vermeende misbruik- en mishandelingsschandaal. Oud-werknemers uit De Glind en bestuurders die De Telegraaf sprak, reppen over een gesloten cultuur. Een afdekcultuur. Het dorp wilde geen slecht imago krijgen. Veel mensen die er werkten, woonden er ook. „Ze waren onvoldoende kritisch naar elkaar. Niemand is ooit naar voren gestapt en heeft gezegd: de onderste steen moet naar boven”, vertelt een oud-medewerker die er tot op zo’n tien jaar geleden werkte.Een gepensioneerde rechercheur en politiechef uit Friesland beet zich vast in De Glind-zaak. Hij hoorde van de signalen over misbruik en dat raakte hem. „Ik was zelf wees en vond het verschrikkelijk om te horen dat kwetsbare kinderen dit is overkomen”, zegt ’Paul’, die graag anoniem wil blijven. Hij kwam in contact met oud-bewoners en ook met de vier aangevers en deed anderhalf jaar onderzoek naar de door hen gemelde misstanden in De Glind.De oud-rechercheur is ervan overtuigd dat er misbruik en mishandelingen hebben plaatsgevonden en dat er meer slachtoffers moeten zijn geweest dan de huidige vier aangevers. „Maar je kunt niet het hele dorp wegzetten als ’fout dorp’. Bedenk wel: het gaat om vele tientalen jaren met vele honderden of meer kinderen. Dat neemt niet weg dat de verhalen verschrikkelijk zijn en dat de onderste steen boven moet komen. Wellicht stappen nu meer mensen naar voren.”

Ontmoedigd

Volgens Paul is er niet zozeer sprake van een afdekcultuur. „De melders werden systematisch ontmoedigd om aangifte of melding te doen. Er werd niet zozeer bewust ’gedoofpot’, maar er was een cultuur van ’we regelen het zelf wel.’ En omdat het om kinderen ging die vaak zelf een heftig verleden hadden, dacht men al snel: zijn hun verhalen wel betrouwbaar? Er gold in de jaren tachtig en negentig bij zorginstellingen helemaal geen beleid voor het monitoren van misstanden en om daar adequaat op te reageren. Er werd ook helemaal niet aan waarheidsvinding gedaan.”De oud-rechercheur is somber gesteld over de aanpak van misstanden in de jeugdzorg. „Er zijn tal van commissies geweest die misstanden en de aanpak ervan hebben onderzocht en er is van alles beloofd, maar ik heb niet de indruk dat er echt lessen zijn getrokken en er substantieel zaken zijn veranderd. We zijn een excuusmaatschappij geworden. Wel excuses, maar geen daden.” Volgens hem zitten politie en justitie al helemaal niet te wachten om met een gedateerde zaak aan de slag te gaan. „Daarom ben ik alvast in de zaak gedoken.”

Blijven liggen

Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland zegt dat in 2022 mensen die melding willen maken of aangifte willen doen, is aangeraden om contact op te nemen met de politie. „Naar aanleiding daarvan zijn geen aangiftes en/of meldingen binnengekomen. Ook is bij politie en OM één en ander intern uitgelopen om na te gaan of er iets is blijven liggen dan wel over het hoofd gezien. Het Openbaar Ministerie heeft daarop besloten ambtshalve geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen.”Volgens advocaat L’Homme zijn de feiten waarvan de vier nu aangifte hebben gedaan nog steeds te vervolgen. Een woordvoerder van het Parket-Generaal van het OM bevestigt dat vervolging ondanks verjaringstermijnen mogelijk is. „Zonder de details van de casus te kennen is het lastig een precies antwoord te geven. Er spelen allerlei factoren mee, zoals onder meer de precieze leeftijd van de verdachte en het slachtoffer ten tijde van de feiten en eventuele latere aanknopingspunten of vervolgdaden. Het moet per zaak bekeken worden.”Zorgorganisatie Pluryn komt pas later deze week met een reactie.

Twee van de vier aangevers doen donderdag uitvoerig hun verhaal in De Telegraaf.

Contact formulier

Vul in het onderstaande formulier uw gegevens in dan nemen wij zo spoedig mogelijk contact met u op.

NL