Wat is een raadkamer gevangenhouding?
Om uit te leggen wat een raadkamer gevangenhouding is, moeten we eerst weten welke fasen de voorlopige hechtenis kent.
1) Ophouden voor verhoor
Na een aanhouding kan een verdachte maximaal 9 uur worden opgehouden voor verhoor op het politiebureau. Deze tijd wordt gebruikt om de verdachte te verhoren en om eventueel aanvullend onderzoek te doen, zoals het verzamelen van bewijsmateriaal. Het is belangrijk om te weten dat de uren tussen 00:00 en 09:00 niet meetellen bij deze 9 uur. Dit betekent dat een verdachte, afhankelijk van het tijdstip van aanhouding, feitelijk langer op het politiebureau kan worden vastgehouden.
2) Inverzekeringstelling
Indien de politie of het Openbaar Ministerie (OM) meer tijd nodig heeft om de zaak te onderzoeken, kan de officier van justitie besluiten om de verdachte in verzekering te stellen. Dit is een maatregel die ervoor zorgt dat de verdachte nog maximaal 3 dagen (72 uur) kan worden vastgehouden voor verder onderzoek. In bepaalde gevallen, als het onderzoek dit vereist, kan deze periode éénmalig worden verlengd met nog eens 3 dagen, wat betekent dat de verdachte in totaal maximaal 6 dagen in verzekering kan worden gehouden.
3) Inbewaringstelling
Als de zaak zeer ernstig is of er sprake is van vluchtgevaar of herhalingsgevaar, kan de officier van justitie de rechter-commissaris verzoeken om de verdachte in voorlopige hechtenis te plaatsen. Dit is een zwaardere maatregel die kan worden toegepast nadat de periode van inverzekeringstelling is verstreken. Voorlopige hechtenis begint met een bevel tot bewaring, wat inhoudt dat de verdachte door een oordeel van rechter-commissaris maximaal 14 dagen in detentie kan worden gehouden. Tijdens deze periode wordt verder onderzoek verricht en wordt de zaak verder voorbereid voor eventueel vervolging.
4) Gevangenhouding
Na deze periode van 14 dagen kan de raadkamer van de rechtbank beslissen om de voorlopige hechtenis te verlengen met maximaal 90 dagen. Deze verlenging wordt ook wel gevangenhouding genoemd. De beslissing hierover wordt genomen door drie rechters in een raadkamerzitting, waarbij zorgvuldig wordt afgewogen of het noodzakelijk is om de verdachte langer vast te houden in het belang van het onderzoek of de openbare veiligheid.
Recht op advocaat tijdens voorlopige hechtenis
Tijdens de periode van voorlopige hechtenis heeft de verdachte recht op bijstand van een advocaat, die kan pleiten voor schorsing van de voorlopige hechtenis of andere rechtsmiddelen kan inzetten om de vrijlating van de verdachte te bewerkstelligen. Het gebruik van voorlopige hechtenis is een ingrijpende maatregel en wordt alleen toegepast als er voldoende ernstige verdenkingen bestaan en minder ingrijpende maatregelen niet toereikend zijn. Gedurende deze periode blijft de verdachte formeel onschuldig totdat de rechtbank anders beslist.
Wat gebeurt er tijdens een raadkamer gevangenhouding?
Tijdens een raadkamer over de gevangenhouding beoordeelt de rechter of een verdachte langer in voorlopige hechtenis moet blijven. Dit is een belangrijke stap in het strafrechtproces, vooral bij ernstige verdenkingen. Hier is een overzicht van wat er gebeurt tijdens zo’n zitting:
De verdachte, diens advocaat, de officier van justitie en de drie rechters met een griffier zijn aanwezig tijdens de raadkamer. De raadkamer vindt plaats achter gesloten deuren, dus het publiek is meestal niet toegestaan. Dit is anders bij minderjarige verdachten. Bij een minderjarige verdachten mogen bijvoorbeeld de ouders van de minderjarige verdachte en de Raad voor de Kinderbescherming aanwezig zijn tijdens de raadkamer.
- Nadat de rechter aan de verdachte heeft laten weten dat hij geen antwoorden hoeft te geven op vragen die worden gesteld (dit heet de cautie), krijgt de officier van justitie het woord. De officier van justitie legt uit waarom het noodzakelijk is dat de verdachte langer vast blijft zitten. Verder zal de officier van justitie vertellen wat de stand van zaken is in het onderzoek.
- De advocaat van de verdachte krijgt vervolgens het woord. De advocaat kan argumenten aanvoeren waarom de verdachte juist vrijgelaten zou moeten worden.
- De verdachte zelf krijgt ook de kans om iets te zeggen. Dit kan gaan over de verdenkingen of over persoonlijke omstandigheden.
- De verdachte krijgt het laatste woord, waarna de raadkamer een beslissing zal nemen op de vordering van de officier van justitie om de verdachte langer vast te houden. Deze beslissing kan nog dezelfde dag volgen, maar het komt ook zeer regelmatig voor dat de advocaat van de verdachte de beslissing een dag later hoort.
- De beslissing van de raadkamer kan in de meeste gevallen worden aangevochten bij een hogere rechter (het gerechtshof).
Hoe kan iemand vrij komen bij een raadkamer gevangenhouding?
De officier van justitie vordert tijdens de raadkamer de gevangenhouding. Zoals aangegeven, dit kan maximaal voor de duur van 90 dagen.
Als de verdachte vrij wenst te komen, is het aan de verdediging – de verdachte met zijn advocaat – om te vragen aan de raadkamer om de vordering van de officier van justitie af te wijzen en/of om te vragen om de gevangenhouding te schorsen.
Geen ernstige bezwaren
De verdediging kan aanvoeren dat er geen ernstige bezwaren zijn en dat daarom de vordering gevangenhouding moet worden afgewezen. Dit betekent dat er onvoldoende aanwijzingen zijn dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het strafbare feit waarvan hij wordt verdacht. Als de raadkamer dit standpunt van de verdediging volgt, zal de verdachte vrij komen.
Geen gronden
Verder moet de raadkamer beoordelen of er wel gronden aanwezig zijn voor het toewijzen van de vordering van de officier van justitie. Hierna zullen de gronden worden besproken.
- Vluchtgevaar: er moet ernstig rekening mee worden gehouden dat de verdachte zal vluchten.
- Collusiegevaar: er moet ernstig rekening mee worden gehouden dat als de verdachte in vrijheid wordt gesteld hij/zij het strafrechtelijk onderzoek zal verstoren.
- Recidivegevaar: er moet ernstig rekening mee worden gehouden dat de verdachte bij een invrijheidstelling opnieuw strafbare feiten gaat plegen.
- 12-jaarsgrond: de 12-jaarsgrond kan de grond voor de voorlopige hechtenis vormen als het gaat om een strafbaar feit waarop in de wet een gevangenisstraf van 12 jaar of meer is gesteld én daarnaast moet het de samenleving schokken als de verdachte vrij zou komen.
De verdediging kan aanvoeren dat er geen gronden aanwezig zijn. Dit maakt dat de vordering van de officier van justitie door de raadkamer moet worden afgewezen. De verdachte zal dan vrij komen.
Langer voorarrest in strijd met anticipatiegebod
Verder kan de verdediging aanvoeren dat er ernstig rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid dat aan de verdachte in geval van veroordeling geen onvoorwaardelijke vrijheidsstraf of tot vrijheidsbeneming strekkende maatregel zal worden opgelegd, dan wel dat die straf de tijd die de verdachte al vast heeft gezeten niet te boven zal gaan. Dit is opgenomen in artikel 67a lid 3 Wetboek van Strafvordering. Als de raadkamer dit standpunt van de verdediging volgt, zal de verdachte vrij komen.
Schorsing van de voorlopige hechtenis
De verdediging kan als uiterst redmiddel vragen om de gevangenhouding te schorsen. Dit betekent – eenvoudig verwoord – dat de raadkamer de vordering van de officier van justitie wel toewijst, maar dat de verdachte zijn proces wel in vrijheid mag afwachten. Aan deze schorsing kunnen voorwaarden worden verbonden. Denk hierbij aan een contactverbod met personen die voorkomen in het strafrechtelijk onderzoek. Ook kan worden gedacht aan reclasseringstoezicht en andere (bijzondere) voorwaarden.
Advocaat nodig bij raadkamer gevangenhouding?
Bij de raadkamer gevangenhouding dient u zich te laten bijstaan door een advocaat. Een advocaat zal zich goed moeten inlezen in het dossier en samen met de cliënt een optimale strategie bepalen. Leest u via deze link meer over de rol van de advocaat in het strafproces.
Indien u hierover vragen heeft, neemt u dan vooral contact op met ons kantoor. U kunt een e-mail sturen aan info@klpadvocaten.nl of (tijdens kantoortijden) bellen naar het telefoonnummer 020-6731548. Bij spoed (uzelf of een bekende van u wordt mogelijk binnenkort aangehouden) kunt u contact opnemen via ons spoedtelefoonnummer 06-24428734.
Wilt u meer lezen over:
